GAJA

Molta er öflugur og hollur jarðvegsbætir sem nærir jarðveginn. Molta er ólík mold að því leiti að hún inniheldur ekki nein ólífræn efni, eins og sand eða möl, eins og moldin gerir. Molta inniheldur kolefni, köfnunarefni, fosfór og kalín, sem eru mikilvæg nærandi efni fyrir jarðveginn. Hún er rík af örveruflóru og m.a. þess vegna stuðlar hún að heilbrigðari jarðvegi og eykur hæfni hans til að binda kolefni, þannig leikur molta lykilhlutverki í að viðhalda heilbrigðu vistkerfi.

Molta nærir jarðveginn en áburður gefur plöntunum næringu. Það er mikilvægt að blanda moltuna við mold í hlutföllunum einn á móti þremur. Moltan er nefnilega kraftmikil og getur brennt viðkvæmar plöntur og grös nema hún sé blönduð.

Moltan frá GAJU er útimolta og hægt er að nota hana til dreifingar á gróðurlendi, til uppgræðslu eða skógræktar. Moltan er sterk og best er að blanda henni saman við mold. Bein snerting við rætur plantna er ekki æskileg.

Dæmi um notkun á moltu:

Undir þökur: Efsta lagið er jafnað með moltu. Lagðar hafa verið þökur beint ofaná grófsigtaða moltu og það komið vel út.

Á grasflatir: Dreift þunnu lagi að vori eða hausti, gott að blanda hana með sandi þó ekki nauðsynlegt. Hægt að gera með stórvirkum dreifurum á stærri svæði. Heima í garði er best að nota gamla lagið, fötu og góða vettlinga.

Við trjáplöntun og Pottaplöntur: Notað eins og húsdýraáburður í holuna, og eftir að plantan er klár er settur góður hringur af moltu kringum hana, ca 10-15 cm þykkur.

Við sáningu: Blandað í efsta lagið til helminga en molta er ágæt til að þekja blóma og runnabeð.

Hafa ber í huga takmarkanir samkvæmt reglugerð 674/2017: “Lífrænn áburður eða jarðvegsbætandi efni – Ef nýta á land til beitar eða fóðurframleiðslu má ekki bera á það moltu eða kjötmjöl síðar en 1. nóvember árið áður og skal landið þá friðað fyrir beit a.m.k. til 1. apríl.

Moltan sem GAJA framleiðir er búin til úr matarleifum frá heimilum og fyrirtækjum á höfuðborgarsvæðinu og víðar. Fólk er mjög gott í að flokka rétt í matarleifatunnuna, sem þýðir að hráefnið sem GAJA fær inniheldur lítið af óhreinindum. Staðreyndin er samt sem áður sú að moltan gæti innihaldið örlítið magn af óhreinindum eins og plasti og gleri. Þessi óhreinindi eru innan þeirra marka sem reglur sem gilda um GAJU segja til um.

GAJA hefur fullgilt starfsleyfi frá Matvælastofnun til framleiðslu á moltu, sem einnig er skráð hjá Matvælastofnun sem lífrænn áburður.

Frá 15 maí - 5 júní verður hægt að nálgast moltu víðsvegar um höfuðborgarsvæðið, í samstarfi við sveitafélög höfuðborgarsvæðisins. Einnig er hægt að nálgast moltu á endurvinnslustöðvum SORPU við Breiðhellu, Sævarhöfða og Ánanaust.

Metan er grænn orkugjafi og sem nýtist sem eldsneyti. Sótspor 1 bensínbíls er meira en 100 sambærilegra ökutækja sem ganga fyrir metani!

Helsti ávinningurinn af því að vinna matarleifar í GAJA er verulegur samdráttur í losun gróðurhúsalofttegunda. Árið 2024 er gert ráð fyrir að GAJA taki á móti 24.000 tonnum af matarleifum, sem kemur í veg fyrir losun á 20.000 tonnum af koltvísýringsígildi. Það jafngildir því að taka 10.000 fólksbíla sem ganga fyrir jarðefnaeldsneyti af götunum.

Hliðarávinningur af þessu ferli GAJA eru heilmikil molta og metan. Moltuna er hægt að nýta í ræktun og gasið er notað í stað jarðefnaeldsneytis í samgöngum og iðnaði.

Bæði metangas og moltu sem er vottuð af MAST.

Mikilvægt er að hráefnið sem berist GAJU séu einungis matarleifar. Til matarleifa flokkast öll matvæli sem falla til í eldhúsinu, svo sem ávaxtahýði, eggjaskurn, matarleifar með beini, fiskiúrgangur o.fl. Einnig mega afskorin blóm fara með. Allt um hvernig þú flokkar getur þú fundið á flokkum.is

Vinnsluferli í GAJU, gas og jarðagerðarstöð SORPU kallar á bréfpoka, því þeir brotna betur niður í jarðgerðarferlinu og festast síður í vélbúnaðnum sem er þar.

Söfnun á matarleifum er stórt skref í átt að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda. Úr matarleifunum framleiðum við metangas og moltu. Metangas nýtist meðal annars sem bifreiðaeldsneyti og molta nýtist til landgræðslu.